Een nieuwe wet die fraude in de zorg moet tegengaan is voor veel kleine praktijken ‘onuitvoerbaar’ en ‘onbetaalbaar’, schrijven fysiotherapeuten, huisartsen en tandartsen in een brief aan minister Hugo de Jonge van volksgezondheid .

Het is een klein stukje van de nieuwe Wet toetreding zorgaanbieders waar de eerstelijnszorg over struikelt. Straks moet iedereen in de zorg extra administratie aanleveren, zoals een jaarrekening, een vragenlijst over de bedrijfsvoering en een accountantsverklaring. Dat komt de transparantie ten goede, is de gedachte.

Maar veel praktijken kunnen helemaal niet aan deze eisen voldoen, zeggen de kleine aanbieders. Zo is het voor een accountantscontrole verplicht dat er een onderscheid wordt gemaakt in het bedrijf tussen bijvoorbeeld de financieel directeur en de praktijkeigenaar. Zo’n onderscheid kennen veel kleine zorgaanbieders niet. De verwachting is dat voor 75 procent van alle aanbieders van de eerstelijnszorg het daardoor onmogelijk wordt zo’n controle te laten doen.

Met name voor grote zorginstellingen

De wet is opgesteld met de grote zorginstellingen in gedachten, zegt Ella Kalsbeek, voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging. “Voor grote organisaties als ziekenhuizen is er wat voor te zeggen. Daar gaan honderden miljoenen euro’s in om, dus dan is meer transparantie om fraude tegen te gaan op zijn plaats.” Er zijn een kleine zesduizend huisartspraktijken in Nederland die, volgens Kalsbeek, last zullen krijgen van deze regeling.

Bij de tandartsen zal dat gaan om zo’n zesduizend man, schat voorzitter Wolter Brands van de KNMT, de beroepsorganisatie van tandartsen, orthodontisten en kaakchirurgen. Hij is zelf ook tandarts en heeft zestien mensen in dienst, allemaal parttimers. Hij doet als praktijkeigenaar de administratie zelf: een financieel directeur of een kwaliteitsmanager heeft hij niet. 

“Een accountantsverklaring wordt dus lastig. Daarnaast kost zoiets al gauw duizenden euro’s. En dan reken ik de extra tijd die ik zelf kwijt ben aan de jaarrekening en de vragenlijst nog niet eens mee.” Bovendien is er een tekort aan tandartsen in Nederland, zegt Brands. “Een verdubbeling van de administratielast maakt het beroep niet aantrekkelijker.”

‘Behoorlijke klap’

Accountant Alex van Dijk van Van Helder Accountancy denkt dat de nieuwe wet een kleine praktijk al gauw 6000 tot 10.000 euro per jaar extra gaat kosten. “Dat is een behoorlijke klap voor deze beroepsgroepen. En een bedrag dat niet past bij de omvang van de organisaties. De regeling zoals die nu wordt voorgesteld is niet passend voor de situatie bij de eerstelijnszorg zoals deze werkelijk is.”

Bovendien is fraude geen veelvoorkomend probleem binnen de eerstelijnszorg, stellen de partijen in de brief. “Het is dan disproportioneel om een hele sector aanvullende informatie te laten verstrekken met het oog op fraudebestrijding, terwijl uit onderzoek blijkt dat fraude bij kleinschalige eerstelijns zorgaanbieders nauwelijks voorkomt.” 

Bij huisartsen en in de geboortezorg komt fraude inderdaad weinig voor, blijkt uit een rapport over 2019 van het Informatie Knooppunt Zorgfraude. Mondzorg scoorde hoger, maar niet zo veel als bijvoorbeeld de wijkverpleging. Volgens Brands is het cijfer alsnog niet hoog te noemen. “Het betreft 58 signalen op ruim 30 miljoen rekeningen. Dit komt neer op 0,0002 procent.” 

Volgens de praktijken moet in de wet een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de grote en de kleine zorgaanbieders. “Nu schieten ze met een kanon op een mug”, vindt Kalsbeek. Brands wil graag dat de nieuwe wet pas geldt voor praktijken die meer dan 25 werknemers hebben. “Bij die grens moeten organisaties ook verplicht een cliëntenraad in het leven roepen.” De beroepsgroepen die de brief ondertekenden willen dat de regeling terug naar de tekentafel gaat en dat er een nieuwe, werkbare regeling wordt opgesteld. “Eén die toezicht houdt op de juiste besteding van publiek geld, maar die ook uitvoerbaar is voor kleinschalige zorgaanbieders.”